विजयकुमार राऊतनकारात्मकता एक गंभीर आजार आहे...आणि त्यापासून आपण शेकडो मैल दूर राहिलेलचं बरं...जे सिद्‌ध करायचे आहे, ते या सृष्टीच्या बाहेरचे नसल्यामुळे आपण कधीही, केव्हाही आणिा काहीही सिद्‌ध करू शकतो. अगदी पुराव्यांचा आधारावर गुन्हा नसतानाही फासावर लटकविण्याचीही सोय करता येते. त्यासाठी रिसर्च सेंटरच्या किंवा "नासा'च्या दाखल्यांची मुळीच गरज नसते. आपण सकारात्मक राहिलो तर आपल्यालाच त्याचा फायदा नक्‍की होईल आणि दुस-यांनासुद्‌धा सुखी करण्याचं सामर्थ्य आपल्यात येईल. त्यासाठी मनाची उत्तम तयारी मात्र करणे आवश्‍यक असते... आणि तेच कठीण आहे. एखादा आळसी विद्यार्थी अभ्यास न करता नापास होण्यासाठी कठीण आलेला पेपरच कारणीभूत होता, असं म्हणत जवाबदारी झटकण्यातच धन्यता मानतो.अध्यात्म खोटं वगैरे सांगून मनातील नकारात्मक विचाराकडे होत असलेली वाटचाल वेळीच आपण आपल्या ध्यानात घेतलेली बरी. कारण कुठलेच शास्त्र खोटे नसते. पोटार्थी लोक त्याचा बाजार करून त्याला बदनाम करतात. माझे जगणे मला सुंदर करायचे आहे, म्हणजे मला माझ्‌यावरच लाख लाख उपकार करायचे आहेत, असे समजल्यास काय हरकत आहे? माझया ठिकाणी इतरांसारखा क्रोध हा विकार असेल, निंदा करण्यात मला आनंद वाटत असेल किंवा दुस-याला दुःख देण्यात जर मला असुरी समाधान मिळत असेल तर.. क्षुद्र विचार केल्यानंतर माझया वागणुकीतून दुनियेचा रोष पत्करणार असेल आणि माझे या रस्त्याने चालल्यास नुकसानच अधिक आहे. असे केल्याने माझे आरोग्य संपुष्टात येत असेल तर उत्तम विचारणे ठेवणे हा गुन्हा नाही. "मेडिटेशन' करणे हे दुबळया मनाचे लक्षण नव्हे तर एका स्वस्थ आणि निरोगी मनाचे सामर्थ्य होय. चला मान्य आहे. तुमच्या दृष्टीकोनातून एक बाजू आजारी आणि लंगडी आहे; तर दुसरीही मानसिक आजाराचे लक्षण आहेच की नाही? एक वाट मानसिक विकासाकडे आणि दुसरी मानसिक अधःपतनाकडे जाते, हेही जेवढे लवकर लक्षात घेतले तर उर्वरित आयुष्यात आपोआपच बदल होतो. मित्रा, सकारात्मकता घेउन जगलो तर नुकसान काय आहे? उलट फायदाच आहे. प्रश्‍न देव मानण्याचा किंवा न मानण्याचा नाही. कारण देव मानणारेच बहुतांश अतिरेकी असतात, हे मला मान्य आहे. माणूस हा आस्तिकही असत नाही आणि नास्तीकही नसतो. फक्‍त तो वास्तविक असतो, म्हणून त्याच्या जगण्याकडे वास्तविक दृष्टीने पाहणेच योग्य आहे. आपण स्वतःत सुधार घडवून आणण्याच्या दिशेने टाकलेले पाउल कधीच वाईट नसते. परमेश्‍वर भक्‍ती वगैरे वगैरे तर निव्वळ औपचारिकता आहे आणि तशी एका अर्थाने विशिष्ट पातळीपर्यंत तिची गरज आहे. पुढच्या प्रवासात त्याची काही गरजही उरत नाही. "आता विश्‍वात्मके देवे, येणे वाग्यज्ञे तोषावे ' म्हणत "जो जे वांछिल ते तो लाहो' अशी प्रार्थना करीत सर्व मांगल्याचा विचार करणे म्हणजे कोणत्या देवाला मानणे होय? देव मानल्यास किंवा न मानल्यास देवाचे किंवा कुणाचे फार काही नुकसान होत नाही. खरा "परमेश्‍वर', "गॉड, "अल्लाह' जो असतो त्याला नाव देता येणार नाही, तो आहे फक्‍त आनंदस्वरूप. व्यवहारात निखळ आनंदाऐवजी हिशेबच लावणारे जास्त भेटतात. कुठलीही गोष्ट चुकीच्या मापात मोजने आणि तिची तुलना करून तिचे श्रेष्ठत्व किंवा कनिष्ठत्व ठरविणे म्हणजे स्वतःलाच मर्यादा घालण्यासारखे आहे. माझ्या स्थितीला नशिब किंवा दुसरा कोणी जवाबदार आहे, असे म्हणत कुढत जगणारे जगात कमी नाहीतच. स्वतः स्वतःशी प्रामाणिक राहून जगण्याचा प्रयत्न करणे, हेच ख-या अध्यात्माचे सार्थक आहे. जगभरातील कुठल्याही धर्माचा अभ्यास केला तर हेच सांगीतलेलं आहे. थोडे डोळे उघडे ठेवून बघावे लागेल एवढेच! मनाचा रस्त्याला भलतीकडे जाण्यापासून रोकले तर जीवन नव्याने कळायला लागेल. विरोधाभास जगात नाहीच, दिसतो तो फक्‍त चांगला, वाईट भास. माझ्याविरोधात बोलणारे किंवा वागणारे माझे हितचिंतक आहेत, हे ही तितकेच खरे आहे, हेही स्वीकारले तर कुणाशीच शत्रुत्व उरत नाही. माझे शत्रू नकळत माझ्या विकासाला हातभारच लावित आहे. थोडा मनाने बदल स्वीकारला तर? द्वंद निर्माण करून वाद घालणे माणसाचा स्वभाव आहे. वाद-विवाद ओढून घेण्यासाठी काही बोलणे गरजेचे नाही. मी चकार शब्द न बोलताही वाद घालण्यासाठी कोणीही माझ्यावर टिका करू शकतो. कारण त्याचं मन त्याच्याशी द्वंद करीत असतं. त्याला तसे स्वातंत्रय आहे. प्रश्‍न माझा नाही तो त्याचा स्वतःचा आहे. वाद घालण्याचा विचार त्याचा स्वतःचा असल्यामुळे त्याला मी काय करणार? अशावेळी शब्दाने शब्द वाढविण्यापेक्षा मौन राहूनच स्थितीचे निरपेक्ष भावाने चिंतन केले तर आपणच आपल्याला ख-या अर्थाने दिसायला लागतो.. नव्या अर्थाने कळायला लागतो. तेव्हाच जीवन अधिकाधिक सुंदर होत जाते ! विजयकुमार राऊत | |||
विजयकुमार राउत
